De meeste gevallen van geheugenverlies kunnen reden tot zorg zijn. Het is echter belangrijk om het verschil te kennen tussen leeftijdsgebonden vergeetachtigheid en symptomen van een groot geheugenprobleem. Om te beginnen moeten we begrijpen hoe leeftijdsgebonden vergeetachtigheid eruit ziet. Bij normaal ouder worden blijft je vermogen om vertrouwde en frequente taken uit te voeren, je kennis, je geweten en je vermogen om redelijke argumenten te vormen onaangetast.

De verslechtering van de hippocampus en de afname van de bloedtoevoer naar de hersenen zijn echter factoren van ouderdom die tot veelvoorkomende gebeurtenissen leiden, zoals af en toe een afspraak vergeten of snel afgeleid worden. De meeste van deze incidentele geheugenverlies zijn geen reden tot bezorgdheid, omdat het een gevolg is van de leeftijd.

Het belangrijkste verschil tussen leeftijdsgebonden vergeetachtigheid en geheugenproblemen zoals dementie of de ziekte van Alzheimer is dat het geheugenverlies dat met het ouder worden wordt ervaren niet invaliderend is. Mensen die symptomen van deze ziekten vertonen, ervaren vergeetachtigheid tijdens alledaagse taken, raken verdwaald of gedesoriënteerd op bekende plaatsen, of herhalen zelfs zinnen of verhalen in een gesprek. Dit soort vergeetachtigheid is destructief voor het dagelijks leven van de persoon en wordt op zijn beurt als invaliderend bestempeld. Als je dit gedrag bij jezelf of bij een dierbare opmerkt, moet je zo snel mogelijk een arts raadplegen.

Een bepaald geval van geheugenverlies of een ogenschijnlijk symptoom van de ziekte van Alzheimer betekent nog steeds niet noodzakelijkerwijs dat iemand de ziekte heeft, maar in dit geval is het beter om het zekere voor het onzekere te nemen. Sommigen krijgen uiteindelijk de diagnose milde cognitieve stoornissen, waarbij de persoon die geheugenverlies ervaart op de grens ligt tussen normale leeftijdsgebonden stoornissen en ernstige cognitieve stoornissen.

Alzheimer en dementie zijn niet de enige diagnoses die een medische professional kan stellen. Andere factoren die bijdragen aan de oorzaak van geheugenverlies zijn medische aandoeningen en emotionele problemen. Medische aandoeningen kunnen variëren van de levensstijlkeuzes van de persoon tot lichamelijke aandoeningen in het lichaam van deze persoon. Voorbeelden van levensstijlkeuzes zijn ongezond eten en te veel alcohol drinken en dit zijn zaken die reeds lang voordat er klachten ontstaan van invloed zijn op wijzigingen in de werking van ons geheugen. En daarom in de 20-30 jaar voordat de diagnose Alzheimer wordt gesteld al aangepakt kunnen worden, om de kans op Alzheimer te verkleinen. Lichamelijke aandoeningen kunnen tumoren of infecties in de hersenen en een verminderde nierfunctie zijn. Verder zou het nemen van antidepressiva en slaapmiddelen ook de progressie van leeftijdsgebonden geheugenverlies kunnen stimuleren, en dit moet met een arts worden besproken als de patiënt geheugenverlies heeft of ervaart.

Emotionele problemen kunnen geheugenverlies veroorzaken zonder enig fysiek probleem in het lichaam. Stress, angst en depressie stimuleren allemaal en kunnen perioden van vergeetachtigheid veroorzaken, afhankelijk van hun huidige toestand. Situaties zoals het verlies van een familielid of ernstige veranderingen in levensstijl kunnen hiervan de oorzaak zijn. Het geheugenverlies zou moeten verdwijnen als de emoties overwonnen zijn, maar als dit langer dan twee weken duurt, kan een gesprek met een professional nuttig zijn.

De belangrijkste manier om voorzichtig te zijn of je zorgen te maken over geheugenverlies is het onderhouden van een open en eerlijke dialoog met je arts en/of therapeut. Als je je bewust bent van de veranderingen bij een dierbare, kun je het beste eerlijk tegen hem of haar zijn. Sommigen zijn misschien in een staat van ontkenning, omdat dit een zorgwekkende kwestie kan zijn om mee om te gaan. Het benadrukken van de voor- en nadelen van het raadplegen van een professional kan echter een basis vormen en helpen het belang van dit potentiële probleem over te brengen.

Je (mentale) gezondheid is van belang voor je brein en je geheugen.

In de 20-30 jaar voordat de ziekte van Alzheimer wordt gediagnosticeerd is de werking van je brein reeds aan het veranderen. Gelukkig kun je in deze periode juist ontzettend veel doen om je risico op (ergere) problemen te voorkomeen. Belangrijk is daarom om te weten welke risicofactoren er zijn waar je invloed op uit kunt oefenen. Daarnaast is het goed om te leren welke er bij jou persoonlijk aanwezig zijn zodat je er ook daadwerkelijk direct mee aan de slag kunt. Daarom is dit ook een belangrijk onderdeel van de e-learning: “Aan de slag met je geheugen”. En het fijne is dat het vaak helemaal niet zo ingewikkeld hoeft te zijn. Je moet je er alleen van bewust zijn en zo nodig andere keuzes gaan maken.